ارزیابی بیان cpdhn1 بعنوان ژن کاندیدای تحمل به خشکی و بررسی برخی صفات مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی در نخود زراعی (cicer arietinum l)

از آنجا که کاشت گیاه نخود زراعی در بیشتر مناطق تحت کشت این محصول از جمله ایران، به صورت دیم صورت می پذیرد؛ تنش خشکی عامل اصلی محدود کننده عملکرد آن به شمار می رود. بررسی جاری با هدف مطالعه رابطه محتمل بین بیان ژن cpdhn1 -کاندیدای تحمل به خشکی در نخود- و صفات مورفولوژیکی حائز اهمیت متحمل کننده گیاه نسبت به تنش مذکور صورت گرفت. تنش 25% ظرفیت زراعی در مرحله گلدهی برژنوتیپ هایی با سطوح متفاوت تحمل به خشکی اعمال گردید و صفات مورفولوژیک در مراحل پیش از تنش، تنش و بازیابی اندازه گیری شد. بیان نسبی ارتولوگ ژن cpdhn1 در مراحل پیش از تنش، 6 ساعت و 48 ساعت پس از تنش و دوره بازیابی با تکنیک rt-pcr سنجیده شد. بر پایه نتایج حاصل، روند افزاینده شدیدی در نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک کل گیاه (r/t ratio) به هنگام مواجهه با تنش در ژنوتیپ های مقاوم به خشکی برآورد گردید ، در حالیکه روند این شاخص در ژنوتیپ حساس، در زمان رویارویی با تنش، به صورت کاهش مشخصی برآورد گشت. افزایش قابل توجه بیان نسبی ژن dhn1 در ژنوتیپ های متحمل به خشکی، در ساعات نخستین مواجهه با تنش (6ساعت پس از تنش) مشاهده شد؛ در حالیکه در ژنوتیپ حساس، نقطه اوج بیان -که میزان آن بسیار پایین تر از ژنوتیپ های مقاوم بود- در 48ساعت پس از تنش ثبت گردید. به علاوه، میزان تولید ترانسکریپتوم ژن مورد مطالعه در گیاهان شاهد ژنوتیپ های مقاوم نیز بسیار بیش از ژنوتیپ حساس برآورد گردید که نشان از آمادگی همیشگی این ژنوتیپ ها برای مقابله با تنش خشکی می داد. از آنجا که آغاز بیان نسبی ارتولوگ ژن cpdhn1 در ژنوتیپ های مقاوم نسبت به ژنوتیپ حساس، سریعتر و با شدت بیشتری صورت گرفت؛ این فرض محتمل پیش می آید که بیان سریع و شدید ژن cpdhn1 در ژنوتیپ های مقاوم، ممکن است از طریق نمود مورفولوژیکی افزایش شاخص r/t و نسبت ریشه، و در نتیجه ممانعت از هدر رفتن محتوای آب گیاه از طریق کاهش اندام های هوایی، منجر به حصول سریع مقاومت در برابر تنش خشکی گردد.